T1E1 Bosques mixtos éutrofos

Nueva búsqueda

Descripción

Bosques caducifolios basófilos, ricos en especies, de zonas templadas de baja y media altitud cuyo clima, por alguna combinación de lluvias frecuentes y evaporación moderada por una insolación modesta, carece de rasgos mediterráneos y permite la formación de suelos éutrofos profundos, húmedos pero aireados.

Protección

Tradicionalmente, y a pesar de cierto desajuste en su definición, en España se viene asimilando la mayor de estos bosques al código 9160 ("Robledales pedunculados o albares subatlánticos y medioeuropeos del Carpinion betuli") del Anexo I de la Directiva Hábitat. Las variantes de pendientes rocosas sombrías (ver abajo) podrían por su parte considerarse protegidas de forma prioritaria bajo el código 9180* ("Bosques de laderas, desprendimientos o barrancos del Tilio-Acerion").

Composición florística

Especies frecuentes

Corylus avellana 92%, Hedera helix aggr. 83%, Fraxinus excelsior 69%, Polystichum setiferum 69%, Viola riviniana aggr. 58%, Crataegus monogyna 57%, Brachypodium sylvaticum 53%, Lonicera periclymenum 53%, Geranium robertianum 48%, Dioscorea communis 46%, Acer pseudoplatanus 44%, Mercurialis perennis 44%, Stellaria holostea 41%, Euphorbia amygdaloides 41%, Euphorbia dulcis 41%, Ilex aquifolium 39%, Quercus robur 38%, Oxalis acetosella 37%, Hypericum androsaemum 36%, Athyrium filix-femina 36%, Ruscus aculeatus 35%, Castanea sativa 34%, Primula acaulis 34%, Luzula sylvatica 34%, Dryopteris affinis 31%, Helleborus viridis 31%, Crepis lampsanoides 31%, Melica uniflora 30%, Cornus sanguinea 29%, Fagus sylvatica 29%, Rubus ulmifolius 28%, Ulmus glabra 27%, Pteridium aquilinum 27%, Blechnum spicant 26%, Vicia sepium 25%, Polypodium vulgare 25%, Teucrium scorodonia 25%, Arum italicum 24%, Saxifraga hirsuta 24%, Ranunculus tuberosus aggr. 24%, Saxifraga spathularis 24%, Ajuga reptans 23%, Acer campestre 23%, Asplenium scolopendrium 23%, Salix atrocinerea 23%, Dryopteris dilatata 21%, Holcus mollis 21%, Heracleum sphondylium 21%, Dryopteris filix-mas 21%, Quercus petraea 21%, Carex sylvatica 20%, Sambucus nigra 20%, Prunus avium 20%, Daphne laureola 20%, Sanicula europaea 20%, Geum urbanum 20%, Valeriana pyrenaica 18%, Clematis vitalba 18%, Prunus spinosa 18%, Omphalodes nitida 18%, Betula celtiberica 17%, Sorbus aucuparia 17%, Fragaria vesca 17%, Schedonorus giganteus 17%, Aquilegia vulgaris aggr. 17%, Lamium galeobdolon 16%, Poa nemoralis 16%, Rubia peregrina 16%, Angelica sylvestris 16%, Helleborus foetidus 16%, Silene dioica 15%, Brachypodium pinnatum 15%, Chrysosplenium oppositifolium 15%, Urtica dioica 14%, Asplenium adiantum-nigrum aggr. 14%, Carex remota 14%, Chaerophyllum hirsutum 14%, Bromus ramosus 13%, Vaccinium myrtillus 13%, Anemone nemorosa 13%, Ligustrum vulgare 13%, Euonymus europaeus 13%, Carex pendula 13%, Circaea lutetiana 13%, Tilia platyphyllos 12%, Asplenium trichomanes 12%, Viburnum lantana 12%, Alnus glutinosa aggr. 12%, Hepatica nobilis 11%, Milium effusum 11%, Hyacinthoides non-scripta 11%, Cardamine pratensis 11%, Potentilla sterilis 11%, Dryopteris borreri 11%, Cardamine raphanifolia 11%, Lilium martagon 11%, Frangula alnus 11%, Lonicera xylosteum 11%, Erica arborea 10%, Symphytum tuberosum 10%, Pulmonaria longifolia 10%, Laurus nobilis 10%, Rumex acetosa 10%, Stachys officinalis 10%, Scrophularia alpestris 10%, Polygonatum verticillatum 10%, Dactylis glomerata 9%, Ulmus minor 9%, Cardamine impatiens 9%, Melittis melissophyllum 9%, Lamium maculatum 9%, Rosa arvensis 9%, Euphorbia hyberna 9%, Stachys sylvatica 9%, Iris foetidissima 9%, Rosa canina aggr. 9%, Galium odoratum 8%, Elymus caninus 8%, Quercus pyrenaica 8%, Veronica montana 8%, Fraxinus angustifolia 8%, Primula veris 8%, Ranunculus repens 8%, Alliaria petiolata 8%, Sorbus aria 8%, Filipendula ulmaria 7%, Digitalis purpurea 7%, Polygonatum odoratum 7%, Buxus sempervirens 7%, Galium aparine aggr. 7%, Rubus lainzii 7%, Veronica chamaedrys 7%, Lysimachia nemorum 7%, Adenostyles alpina 7%, Primula elatior 7%, Astrantia major 7%, Solidago virgaurea 7%, Avenella flexuosa 6%, Allium ursinum 6%, Osmunda regalis 6%, Carpinus betulus 6%, Deschampsia cespitosa aggr. 6%, Woodwardia radicans 6%, Rhamnus cathartica 6%, Equisetum arvense 6%, Umbilicus rupestris 6%, Ficaria verna 6%, Salix caprea 6%, Rubus caesius 6%, Smilax aspera 5%, Taxus baccata 5%, Agrostis capillaris 5%, Lathyrus linifolius 5%

Fitosociología

  • Carici pendulae-Fraxinetum excelsioris
  • Crataego laevigatae-Quercetum roboris
  • Euphorbio hybernae-Fraxinetum excelsioris
  • Festuco giganteae-Fraxinetum excelsioris
  • Fraxino angustifoliae-Ulmetum glabrae
  • Helictotricho cantabrici-Tilietum platyphylli
  • Helleboro occidentalis-Tilietum cordatae
  • Hyperico androsaemi-Coryletum avellanae
  • Hyperico androsaemi-Quercetum roboris
  • Hyperico androsaemi-Ulmetum glabrae
  • Laserpitio eliasii-Coryletum avellanae
  • Luzulo henriquesii-Aceretum pseudoplatani
  • Omphalodo nitidae-Coryletum avellanae
  • Polysticho setiferi-Fraxinetum excelsioris
  • Pulmonario longifoliae-Quercetum pyrenaicae
  • Saxifrago hirsutae-Coryletum avellanae
  • Smilaco asperae-Coryletum avellanae
  • Valeriano pyrenaicae-Fraxinetum excelsioris

Relación con otros tipos de hábitat

Análogo por lo general basófilo de T1Bx que funciona como bosque zonal en el norte de la ecorregión, ya sea por debajo de los hayedos de T172 (en cuyo caso es Quercus robur el roble dominante en las fases maduras) o, en las zonas montanas, remplazándolos en laderas menos umbrías (situación en la que es Quercus petraea la especie de roble que llega a ganar protagonismo). En zonas ácidas, desplaza o se entremezcla con dicho T1Bx en coluviones o fondos de valle, cuyos suelos profundos se ven enriquecidos por aportes de ladera. Llega incluso a funcionar como formación ribereña, sustituyendo a T111 y T121, en cursos de agua con llanura aluvial insignificante y sujetos a un fuerte estiaje. En la costa se producen transiciones generalizadas hacia T22x, y suele tener una relación espacial y sucesional muy estrecha, manifiesta en la semejanza florística, con S371. En valles angostos y gargantas, con depósitos coluviales de bloques gruesos, los tilos ganan abundancia hasta el punto de sugerir la conveniencia de admitir la existencia de EUNIS T1F ("Ravine forest"), cuyo representante regional sería T1F4 ("Pyreneo-Cantabrian mixed Ulmus-Quercus forests"). Sin embargo, la distinción entre los bloques T1E y T1F, al menos con criterios florísticos, es endeble, según insinúa el propio nombre (por no hablar de las descripciones respectivas) de la unidad regional a nivel V dentro de T1E1: T1E19 ("Pyreneo-Cantabrian Quercus-Fraxinus forests"). Por consiguiente, al menos por el momento y a nivel IV, se reúnen todos estos bosques mixtos éutrofos de la ecorregión, con independencia de su posición topográfica.

Distribución regional

Los fértiles suelos que estos bosques ocupaban y contribuyeron a generar (al liberar una hojarasca rica en nutrientes que se humifica con facilidad) fueron masivamente transformados hace ya muchos siglos en cultivos, huertos de frutales y (sobre todo tras la mercantilización y especialización vacuna del agro iberoatlántico a lo largo del siglo XX) praderías (R211, R221). Muchos de los fragmentos que existen son inmaduros, enriquecidos en especies dispersadas por el aire como arces y fresnos, o desarrollados en lugares de pendiente acusada, poco practicables para la agricultura, sobre todo la mecanizada (lo cual ha posibilitado una cierta recuperación a lo largo de las últimas décadas).

Ocurrencias conocidas y área potencial de ocupación del tipo de hábitat en la región de estudio.